11838 พระนางพญา กรุลานดอกไม้ สุโขทัย เนื้อดิน 9.1

พระกรุลานดอกไม้ จ.สุโขทัย เป็นพระเครื่องที่แตกกรุออกมาเมื่อประมาณปี 2520 เนื่องจากทำการปรับพื้นที่ เพื่อสร้างลานอุทยานเผาเทียนเล่นไฟในปัจจุบัน ว่ากันว่ามีการพบพระขึ้นมาเป็นจำนวนมากประมาณ 2 คันรถกระบะ มีมากกว่า 3-40 พิมพ์ที่แตกต่างกัน แต่พิมพ์แปลกๆ คนมักเล่นเป็นที่อื่นเสีย เพื่อค่านิยม เลยกลายเป็นว่ากำลังจะสูญหายไปหมดแล้ว(โดนย้ายบ้าน)
ลักษณะเนื้อพระ เป็นพระกรุเนื้อดินที่มีเนื้อหาเนียนละเอียด ผ่านการกรองอย่างดีไม่มีกรวดทรายเลยสักเม็ด ผิวมีตั้งแต่แบบแห้งแกร่ง จนถึงละเอียดนุ่มแบบกำแพง มีความมันจัด

วิธีพิจารณาเนื้อหาพระกรุลานดอกไม้ ก็เหมือนกับการดูพระกรุทั่วไปคือ แม้ว่าเนื้อจะแห้งหรือจะมัน ก็จะต้องมีความแห้งผาก หมดยางอยู่ในที เป็นการสัมผัสโดยสายตา ถ้าไม่ชำนาญพระที่ผิวมัน ก็ลองมองหารอยถลอก หรือจุดที่เสียผิวไปก็ได้
สีของพระจะมีทั้งเหลืองพิกุล น้ำตาลอ่อน น้ำตาลเข้ม สีส้มหรือแดงหม้อใหม่ แดงเข้ม เขียว ไปจนถึงดำ ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิที่เผา เหมือนกับพระเนื้อดินเผาปกติทั่วไป

คราบไคล และสิ่งที่อยู่บนผิว บนผิวหน้าของพระหลายๆองค์จะมีรอยว่านหลุด ซึ่งเป็นปกติของพระเก่า ที่มวลสารส่วนประกอบภายในที่เป็นอินทรีย์สารเช่นว่านต่างๆจะยุบตัวหายไป(บางทีก็เกิดจากการเผา) ทำให้เกิดโพรงในองค์พระ นานเข้าโพรงนั้นจะยุบตัว ทำให้เป็นร่องบนผิวพระ

พระสภาพเดิมๆจะมีคราบน้ำว่านติดอยู่ตามซอกหรือลายนิ้วมือด้านหลัง สีน้ำตาลเข้มอมเขียวหรือสีแดงเข้ม มีเหมือนกันที่ลงรัก แต่พบน้อยมาก องค์ไหนที่แห้งๆไม่ผ่านการจับต้อง ส่องแล้วจะเห็นคราบมุกระยิบระยับ นั่นก็คือแคลเซี่ยมในอากาศภายในกรุนั่นเอง

ดินกรุที่อยู่มาคู่กับพระที่บรรจุกรุอยู่เป็นเวลานาน สีมักจะออกเขียวขี้ม้า น่าจะเกิดจากตะไคร่ที่จับตัวอยู่กับเจดีย์ หรือเกิดขึ้นเพราะความชื้นภายในกรุ ต่อมาทับถมกันเข้าเป็นเวลานาน กลายเป็นดินสีเขียวๆจับองค์พระ

องค์ที่เนื้อละเอียดและมีความจัดนุ่มๆ ถ้าแบบพิมพ์คล้ายของเมืองกำแพงฯ ก็จะถูกผู้ขายบางท่านย้ายกรุให้โดยอัตโนมัติจ้า

พิมพ์ของพระ มีมากมายหลายแบบด้วยกัน ซึ่งทุกพิมพ์ล้วนเป็นศิลป์สุโขทัยทั้งสิ้น มีทั้งแบบที่เป็นเอกลักษณ์ของตัวเอง และที่ล้อหรือมีความใกล้เคียงกันกับพระกรุกำแพงเพชร
ลักษณะของพิมพ์ ส่วนใหญ่จะเป็นแบบนูนต่ำ มีเส้นสายรายละเอียดที่เล็กมาก ยากที่จะทำตามอย่างได้ และแม้ว่าพระจะมีอยู่หลายพิมพ์ด้วยกัน แต่ๆละพิมพ์อย่างเช่นพิมพ์นั่ง หรือพิมพ์นางที่พบมาก ก็ยังมีแม่แบบแม่บล็อคอยู่อีกหลายตัว อย่างน้อยๆก็ 4-5 บล็อคที่แตกต่างกัน เพื่อให้สามารถสร้างพระจำนวนมากได้ในเวลาที่ไม่นานนัก และยังแสดงให้เห็นถึงความยิ่งใหญ่อลังการของพิธีสร้าง ว่าไม่ใช่คนธรรมดาตาสีตาสาสร้างแน่นอน ต้องเป็นพิธีใหญ่ใช้ทุนทรัพย์มากทีเดียว จึงจะสร้างพระได้มากพิมพ์ขนาดที่ว่านี้

จุดน่าสังเกตอย่างหนึ่งคือพระกรุนี้ไม่มี่การตัดปีกด้วยของมีคม แต่ใช้มือคลึงๆเอาตอนกดพิมพ์จากด้านหลัง ปีกพระจึงมีกว้างบ้าง แคบบ้าง ตรงบ้าง เบี้ยวบ้าง ไม่แน่นอนแล้วแต่ผู้สร้าง จึงไม่มีขนาดมาตรฐานที่แน่นอน บางองค์เป็นพิมพ์เดียวกันมีความเล็กใหญ่ต่างกันมากๆ ด้านหลังมีลายมือผู้กดพิมพ์ทุกองค์
จะขอตัวอย่างพิมพ์ของพระที่เคยพบมา
- พิมพ์สุโขทัยนั่ง (มารวิชัย) ศิลป์สุโขทัย สวยดูดีมากๆครับ ขนาดสูงประมาณ 2 X 1.4 ซ.ม. (ใหญ่กว่า-เล็กกว่าก็มี) มีสัณฐานเป็นรูปทรงกลีบบัว พิมพ์นี้เป็นพิมพ์พื้นฐานของกรุนี้ มีมากในตลาด และมีด้วยกันหลายบล็อค หลายหน้า แบบข้างเม็ดก็มี แบบพิเศษที่พระทรงจีวรเหมือนของจีนก็มี แต่หายากมาก
- พิมพ์ลีลาแบบตื้น ซึ่งแม้จะตื้น แต่ศิลป์ก็อ่อนช้อยน่ารักมาก เป็นพิมพ์ลีลาที่มีขนาดเล็กที่สุด ขนาดสูงประมาณ 2.7 X 1.3 ซ.ม. พบมาก
- พิมพ์ลีลา แบบลึก พบได้ทั่วไปในตลาด และเม็ดพระศกติดชัด ขนาดสูง 3 X 1.2 ซ.ม. พิมพ์นี้จะลึกและมีรายละเอียดมากที่สุด ศิลป์สวยงามมากๆ (เคยขายกันถึงพันกว่าบาท) ปัจจุบันมีของเก๊แล้ว พบได้ทั่วไปเหมือนกัน
- พิมพ์ลีลา-ซุ้มเหลือบ ด้านข้างมีซุ้มเส้นคู่ พระพิมพ์นี้จะลึก กดติดได้ชัดเจนมาก ปรากฎรายละเอียด ตา จมูก ปาก เนื้อจัด หลังอูมนูนหนา ขนาดสูงประมาณ 3.2 X 1.5 ซ.ม. เมื่อก่อนพบบ่อย เดี๋ยวนี้ไม่ค่อยเห็นแล้ว
- พิมพ์ลีลาข้างขีด ขนาดใหญ่ สูง 3.8 X 1.4 ซ.ม. หาค่อนข้างยาก นานแล้วที่ไม่เจออีก
- พิมพ์สังกัจจายน์จิ๋ว ประมาณเม็ดกวยจี้ หรือใกล้เคียง แล้วแต่ตัดปีกกว้างหรือตัดชิด ขนาดสูงตั้งแต่ 1.4 X 1 จนถึง 1.6 X 1.2 ซ.ม. ขนาดเล็กๆน่ารัก พระมีรายละเอียดศิลป์ดีมาก มีหลายบล็อค หลายขนาด
- พิมพ์เปิดโลก ยืนตอ ส่วนมากจะเจอยัดกรุให้เป็นของกำแพงเพชร จัดเป็นพิมพ์หายากของกรุนี้ ขนาดสูงโดยประมาณ 2.8 X 1.2 ซ.ม.
- พิมพ์นางกำแพงกลีบบัวเศียรโต ขนาดสูง 2.6 X 2 ซ.ม. หายากมาก และเล่นเป็นของกำแพงไปหมดแล้ว
- พิมพ์ซุ้มกอของกรุนี้ หาชมยากมากๆ ขนาดสูงประมาณ 2.3 X 1.4 ซ.ม. มีปีกกว้างและแคบ เคยเจอองค์หนึ่งที่เนื้อละเอียดและจัด ผู้ขายบอกเป็นพระซุ้มกอของกำแพงฯหน้าตาเฉย พระพิมพ์นี้ปีหนึ่งจะเจอสักองค์
พระพิมพ์อื่นๆของกรุลานดอกไม้ สุโขทัย ที่นอกเหนือไปจากที่นำเสนอนี้ ยังมีอยู่มากจ้า อาศัยการดูเนื้อและรูปแบบของการแกะพิมพ์เป็นหลัก แต่ก็ยังไม่มีผู้รวบรวมพิมพ์ไว้ได้ทั้งหมด เท่าที่เคยเห็นหรือผ่านมือก็มีประมาณตามรูปประกอบบทความที่ลงไว้นี้จ้า

ส่วนตัวแล้วผมว่าน่าเก็บสะสมมากทีเดียว เพราะชอบทั้งเนื้อหาและศิลป์ แถมยังขึ้นมามีจำนวนมาก ถ้าเจอพิมพ์สวยๆแปลกๆ ผมเก็บหมดจ้า

ค่านิยม สมัยแตกกรุใหม่ๆ พระยังไม่มีราคา เพราะเป็นการแตกกรุโดยบังเอิญ ไม่ใช่จงใจเปิดกรุด้วยเซียน ไม่เช่นนั้นพระคงจะมีราคาแพงเกินเอื้อมแน่นอน