ก้างปลาแดง (ว่านธรณีสาร),ดอกใต้ใบ Phyllanthus pulcher Wall. ex Muell. Arg.

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Phyllanthus pulcher Wall. ex Muell. Arg.
ชื่อวงศ์ : Euphorbiaceae
ชื่ออื่น : เสนียด (กรุงเทพฯ) กระทืบยอบ (ชุมพร) ตรึงบาดาล (ประจวบคีรีขันธ์) ก้างปลาดิน ,ดอกใต้ใบ (นครศรีธรรมราช) คดทราย (สงขลา) ก้างปลาแดง ครีบยอด (สุราษฎร์ธานี) รุรี (สตูล) ก้างปลา (นราธิวาส)

ลักษณะ :
ต้น ไม้พุ่ม สูงไม่เกิน 1.5 เมตร
ใบ เดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมวงรี กว้าง 0.8-1.3 ซม. ยาว 1.5-2.5 ซม.
ดอกเดี่ยว ออกที่ซอกใบและปลายกิ่ง แยกเพศ อยู่บนต้นเดียวกัน ดอกตัวผู้ออกเป็นกระจุกใกล้โคนกิ่ง ดอกตัวเมียมักออกตอนปลายกิ่ง สีเขียวอ่อน โคนกลีบสีแดงเข้ม ก้านดอกยาว
ผล กลมแป้นฉ่ำน้ำ แห้งแตกได้ ผลสุกสีดำขนาดเมล็ดมะละกอ ชอบขึ้นในที่ชุ่มชื้น

สรรพคุณ :
ราก  รสจืดเย็น แก้ไข้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ไข้ ขับพิษไข้หัว (หัด, สุกใส ดำแดง) ลดความร้อนในร่างกาย แก้ซางข้าวเปลือก แก้ฝีแดง และฝีทั้งปวง ต้มดื่ม ขับลมในลำไส้
ใบ  รสจืดเย็น ขับปัสสาวะ สมานแผล ตำให้ละเอียดใช้พอกฝีทำให้เย็นและถอนพิษ ตำพอกเหงือก แก้ปวดฟัน
เปลือก   รสฝาดเฝื่อน แก้น้ำเหลืองเสีย ขับปัสสาวะ ฟอกโลหิต แก้บิด ท้องเสีย
ผล   รสฝาดเฝื่อน สมานในระบบทางเดินอาหาร แก้อักเสบ
ต้น รลจืดเย็น ต้มดื่ม แก้ปวดท้อง ฝนทาแก้พิษฝีแก้อักเสบ ทาท้องเด็กแก้ขัดเบา

ในเด็ก แก้ไข้ตัวร้อน โรคตาลทราง ขัดเบา เด็กตัวร้อน ๆ เย็น ๆ ไม่ยอมกินนม ภายนอกใช้พอกฝี บรรเทาอาการบวมและคัน
คนทั่วไป รักษา แผลในปาก เหงือกบวม ปวดฟัน แก้ไข้ตัวร้อน โรคตาลทราง แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ปวดท้องโดยช่วยขับลม แก้ฝี แก้ปวดบวม แก้ผื่นคัน

วิธีการใช้
1. ใช้ใบแห้ง ใช้บดเป็นผงแทรกพิมเสน กวาดคอเด็กเพื่อลดไข้ และรักษาแผลในปาก
2. อาการขัดเบาในเด็ก ให้ใช้ต้นฝนทาที่ท้อง
3. พิษฝีอักเสบ ให้ใช้ต้นฝนทา
2. ผู้ใหญ่ที่ท้องอืดท้องเฟ้อ ปวดท้อง ใช้ต้นและรากต้มน้ำกินเป็นยาขับลมได้
3. แก้เหงือกบวม ปวดฟัน แก้ปวดบวมและผื่นคันตามร่างกาย แก้ฝี ให้ใช้ใบตำพอกบริเวณที่เป็น

ที่มา
http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_09_3.htm
http://yaamata.blogspot.com/2012/09/blog-post_22.html
ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไปสาขาเภสัชกรรม โดยกองประกอบโรคศิลปะ กระทรวงสาธารณสุข